Regionalizm

Bachorowice 1. Kapliczka z XIX w. pod Trawną Górą, tzw. słupowa z wnękami, zbudowana z kamieni, bielona na biało, nakryta daszkiem z krzyżem na szczycie. Na wskutek przeprowadzonych prac remontowych na początku XXI w. straciła dawny wygląd. 2. Krzyż na dawnym cmentarzu, kolejny w tym samym miejscu. Postawiony w czasie epidemii cholery w 1860 r. Bęczyn 1. Figura Najświętszej Marii Panny Różańcowej, fundowana przez Marię i Piotra Dyrgów, poświęcona w 1920 r. 2. Figura Najświętszej Maryi Panny Różańca Świętego w Bęczynie z 1868 r. (na południu wsi). 3. Kapliczka murowana tzw. domkowa, pw. Matki Boskiej Różańcowej, fundowana  w 1835 r. przez Pawła i Franciszkę Warmuzów (przysiółek Łysa Góra). 4. Figura Królowej Różańca Świętego w Bęczynie z 1899 r., wokół metalowe ogrodzenie, fundowana przez Wojciecha i Józefa Orzechowskich (przysiółek Łysa Góra) 5. Grota Matki Bożej Niepokalanie Poczętej.  6. Kapliczka pw. Bożego Miłosierdzia na Drabożu, fundowana w 2001 r. 7. Krzyż w pobliżu dawnego dworu, kolejny na tym samym miejscu, otoczony ogrodzeniem. Współcześnie w sąsiedztwie Centrum Sportowo-Rekreacyjnego w Bęczynie, gdzie siedzibę ma PUKS „Pobiedr”. 8. Kapliczka „Na cześć Najświętszej Pannie Maryi z 1927 r., fundowana przez Franciszka i Katarzynę Wyrów (przysiółek  Draboż). 9. Kapliczka skrzynkowa z figurą Matki Bożej i obrazkiem Matki Bożej Kalwaryjskiej, na drewnianym palu, na granicy Bęczyna i Przytkowic Brzezinka 1. Kaplica pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Brzeźnica 1. Figura Matki Bożej, kamienna, malowana, fundowana w 1930 r. przez Zygmunta Gorczyńskiego, stoi tuż przy drodze do ZSP w Brzeźnicy. 2. Figura Św. Antoniego Padewskiego w parku podworskim,  zbudowana z piaskowca,  pocz. XIX w., odrestaurowana w 2008 r. 3. Figura św. Floriana, na posesji państwa Sękiewiczów,  pocz. XIX w., przez konserwatora datowana na 1820 r., odnawiana systematycznie. 4. Kaplica murowana, tzw. domkowa, z 1848 r., fund. przez Tomasza Żurka, wewnątrz był obraz Najświętszej Maryi Panny i rzeźbiona figura Pana Jezusa (przysiółek Pasieka). 5. Figura Najświętszej Maryi Panny w ogrodzie przy drodze prowadzącej w kierunku przeprawy promowej na Wiśle (przysiółek Pasieka). 6. Figura Serca Pana Jezusa, poświęcona 15 kwietnia 1901 r., fundowana przez Marię i Franciszka Kasperowiczów (przysiółek Dębina). 7. Krzyż żeliwny na kamiennym postumencie, z 1868 r., (przysiółek Dębina). 8. Figura Pana Jezusa Nazareńskiego, z 1811 r., przy drodze krajowej nr 44, ufundowana przez urzędnika pocztowego Kazimierza Leśniaka, który był wówczas właścicielem terenu. 9. Figura kamienna z gzymsami, na szczycie nisza, a w niej krzyż, z 1868 r., przy drodze krajowej nr 44. Fundatorką była Barbara Grayny. 10. Figura Matki Bożej na prywatnej posesji w pobliżu Kanału Łączany-Skawina, ufundowana w połowie XX w. przez rodzinę Cholewów. Chrząstowice 1. Kapliczka tzw. skrzynkowa, zawieszona na drzewie niedaleko kościoła, kolejna na tym samym miejscu. Pierwsza powstała w 1940 r. z inicjatywy Ludwika Gacka. 2. Figura Matki Bożej, umieszczona w grocie z kamienia rzecznego, przy drodze w pobliżu kościoła. 3. Krzyż metalowy na przysiółku Chrząstowice-Góra w miejscu pochówku ofiar cholery z drugiej połowy XIX w. Kopytówka 1. Figura św. Józefa z dzieciątkiem, zbudowana z kamienna, fundowana w 1901 r. przez Walerię Baumową z Duninów herbu Łabędź, dziedziczkę dóbr w Kopytówce. 2. Drewniany krzyż w miejscu dawnego z 1920 r., którego twórcą był Józef Kociara rzeźbiarz ludowy z Bachorowic. 3. Figura Matki Bożej Kalwaryjskiej, ufundowana przez Jana, Błażeja, Marię Bolków w 1909 r. 4. Kaplica Matki Bożej Kalwaryjskiej, wybudowana w 2002 r., tzw. domkowa, ufundowana przez Joannę Kubas przy współpracy mieszkańców Kopytówki. 5. Kapliczka z figurą Ojca Pio, stoi przy drodze wewnętrznej we wsi, ufundowana w 2006 r. przez rodzinę Globiszów. Kossowa 1. Kaplica tzw. domkowa w parku podworskim, murowana, z XIX w. (wg oceny konserwatorów) . Natomiast wg wspomnień byłego ogrodnika dworskiego z Kossowej kapliczka została wybudowana na pocz. XX w. przez Jaworskiego, ówczesnego właściciela dworu i parku. Kapliczka jest widoczna z drogi krajowej nr 44.  2. Krzyż żeliwny, wokół metalowe ogrodzenie, stoi przy skręcie do Ośrodka Zdrowia. Wcześniej był tam krzyż dębowy, ufundowany na końcu XIX w. przez Mikołaja Dąbskiego.  3. Kapliczka słupkowa, biała, z wnękami, w środku figury świętych, przy drodze krajowej nr 44, niedaleko skrętu do Tłuczani, ufundowana najprawdopodobniej przez Józefę i Walentego Lempartów na początku XX w. 4. Kapliczka nadrzewna, malutka, kolejna na starej dzikiej czereśni. Usytuowana tuż przy ścieżce, która wiodła do kościoła w Tłuczani.  5. Figura z piaskowca, fundowana - wg inskrypcji wykonanej podczas konserwacji -przez gminę Kossowa w 1903. Według ustnych przekazów fundatorem była rodzina Dankiewiczów pod koniec XIX w. 6. Figura Matki Bożej Miłosierdzia na prywatnej posesji, poświęcona przez ks. Józefa Mrowca na pocz. lat 90. XX w. 7. Krzyż betonowy z lat 70. XX w., z drewnianym wizerunkiem Chrystusa. Postać Jezusa z drzewa lipowego, pochodzi z wcześniejszego drewnianego krzyża z pocz. XX w. 8. Krzyż betonowy z mosiężną Pasyjką z 1944 r. na prywatnej posesji,  fundowany przez Franciszka Polusa w podzięce za powrót z II wojny światowej. Łączany 1. Figura kamienna Matki Bożej z 1939 r., stoi na prywatnej posesji, polichromowane rzeźby i płaskorzeźby świętych. 2. Figura Pana Jezusa,  usytuowana w ogrodzie na prywatnej posesji,  niedaleko szkoły. 3. Kapliczka tzw. domkowa na przysiółku Doły, na prywatnej posesji.  4. Czarny metalowy krzyż nad Wisłą na przysiółku Zagroda. Kolejny na tym samym miejscu, co najmniej od XIX w.. Postawiony w intencji ochrony wsi przed wylewami Wisły.  5. Kapliczka z figurą Matki Bożej, znajduje sie na prywatnej posesji niedaleko stopnia wodnego (przysiółek Stara Wieś).      Marcyporęba 1. Krzyż, z lat 30. XX w., żeliwny, ufundowany przez rodzinę Siwków, usytuowany niedaleko granicy pomiędzy wioskami Marcyporęba - Nowe Dwory. 2. Figura fundowana przez rodzinę Turków w XVII w., bardzo zniszczona, obecnie na prywatnej posesji. Kiedyś na cokole stała figura św. Józefa. 3. Kamienna figura z piaskowca z XIX w. z rzeźbami i płaskorzeźbami świętych, na szczycie był kamienny krzyż, a wokół żeliwne, kute ogrodzenie. Figura zniszczona najbardziej ze wszystkich na terenie gminy Brzeźnica, zaniedbana. Pozostałość jeszcze świadczy o jej dawnej okazałej formie. 4. Kapliczka, tzw. domkowa, murowana, nakryta dachem dwuspadowym, fundowana najprawdopodobniej w XVIII w., odnowiona w 2003 r., (przysiółek  Popielizna). 5. Figura kamienna Najświętszej Maryi Panny na Górze Jurczakowej, ufundowana w 1908 r. przez Wojciecha i Katarzynę Jurczakówm 6. Kapliczka zwana Upadkiem, znajduje się za lasem od strony Kalwarii Zebrzydowskiej, biała, słupowa, z XIX w., ufundowana przez rodzinę Sumerów, odnowiona w 2008 r. przez okolicznych sąsiadów. 7. Krzyż na rozstaju leśnych dróg, na przysiółku Nowa Wieś. 8. Kapliczka murowana, tzw. domkowa na tzw. Koskowej Górze, na przysiółku blisko Gragowici, fundowana w XIX w. przez Antoniego Pamułę. Człowiek ten był we wsi zamożniejszym kmieciem. Należało do niego co najmniej kilkanaście hektarów ziemi. Po sprzedaniu pól, znaczną cześć środków finansowych zawiózł do Rzymu. Kapliczka odnowiona na pocz. XXI w. przez obecnych sąsiadów tego miejsca.  9. Drewniany krzyż, za kapliczką na Koskowej Górze, fundowany na pamiątkę 3 maja 1791 r., kolejny na tym samym miejscu. 10. Kamienna figura Chrystusa Cierniem Koronowanego na cokole z piaskowca, z 1864 r., na prywatnej posesji. 11. Kamienna figura św. Floriana na wzniesieniu obok Kościoła w Marcyporębie, z 1902 r. 12. Krzyż misyjny na prywatnej posesji, dawniej należącej do rodziny Wiechciów. 13. Drewniany rzeźbiony krzyż z 1887 r., fundowany przez Michała Rzepkę, przez lata dbała o miejsce Ludmiła Garlej. 14. Kamienna Figura Matki Bożej Niepokalanie Poczętej z 1960 r., fundowana przez Marię Baran, niedaleko przysiółka Podlesie, należącego do Brzeźnicy.  15. Figura Matki Bożej w ogrodzie zgromadzenia Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu. 16. Kapliczka skrzynkowa na drewnianym słupie, stoi na skrzyżowaniu wewnętrznych dróg, prowadzących z Marcyporęby w stronę przysiółka Podlesie w Brzeźnicy. 17. Figurka Matki Bożej na prywatnej posesji, ufundowana przez rodzinę Gonciarczyków  w latach 90. XX w.  Nowe Dwory 1. Krzyż z 1920 r., drewniany, rzeźbiony, ufundowany przez rodzinę Skrzyńskich, stoi przy drodze powiatowej niedaleko Domu Ludowego. 2. Kapliczka drewniana, stoi na rozstaju dróg w przysiółku Gorki. Paszkówka 1. Figura św. Jana Nepomucena, ufundowana w 1788 r. w pobliżu stawów i Pałacu w Paszkówce. 2. Figura Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej, znajduje się przy drodze w sąsiedztwie szkoły.  3. Figura Matki Bożej na postumencie z piaskowca z wizerunkami świętych, stoi niedaleko skrzyżowania dróg prowadzących do Paszkówki, Przytkowic, Bęczyna. 4. Figura Matki Bożej Królowej Polski, ufundowana przez Antoniego i Annę Śliwów w 1936 r. (przysiółek Stara Wieś). 5. Kapliczka Matki Boskiej, ufundowana przez Jana Śliwę w 1904 r. (przysiółek Zastawie). 6. Kapliczka św. Floriana, drewniana przy kościele w Paszkówce. Figura świętego datowana na okres baroku. 7. Kapliczka Dzieciątka Jezus przed budynkiem dawnej tzw. Wikarówki, dzisiaj Dom Integracji Społecznej w Paszkówce.  8. Drewniany Krzyż Jubileuszowy z 1950 r., odnowiony w 2000 r., przy skrzyżowaniu dróg obok pawilonu sklepowo-usługowego. 9. Krzyż Misyjny – drewniany z 1994 r. przy drodze niedaleko cmentarza.            10. Kapliczka Matki Bożej na granicy Paszkówki i Jaśkowic, postawiona w miejscu dawnego drewnianego krzyża, fundowana przez Wojciecha i Marię Cichoniów. Sosnowice 1. Figura Najświętszej Maryi Panny w przeszklonej gablocie na betonowym postumencie. Ufundowana w 1971 r. przez Władysława Pawłowskiego. 2. Figura św. Floriana z 1878 r. Zbudowana z piaskowca, słupowa, polichromowana, trzykondygnacyjna. Stoi w centrum wsi, obok skrzyżowania dróg z Paszkówki i Wielkich Dróg. 3. Figura Matki Boskiej z XIX/XX w. przed kościółkiem pw. Imienia Najświętszej Maryi Panny w Sosnowicach. 4. Kapliczka Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej, ufundowana 3 maja 1949 r. 5. Krzyż drewniany, co najmniej drugi na tym samym miejscu, odrestaurowany 4 czerwca 1978 r. Na prywatnej posesji w centrum wsi, niedaleko Domu Strażaka.  6. Figura Matki Bożej, znajduje się na prywatnej posesji, ufundowana w poł. XX w. 7. Figura w formie słupowej z trzema wnękami u góry, wewnątrz których umieszczone są figurki świętych, zakończona krzyżem. Tłuczań 1.  Figura św. Jana Nepomucena z 1932 r., fundowana przez Jana i Annę Kałużów na działce, gdzie stoi budynek dawnej szkoły z 1908 r., centrum wsi w sąsiedztwie kościoła. 2. Figura zwieńczona krzyżem, kamienna, w przysiółku Dział, ufundowana w 1940 r. przez Józefa Woźniczkę. 3. Kaplica na cmentarzu z 1853 r. 4. Kapliczka biała, słupkowa, w przysiółku Pańskie Pola, w sześciu wnękach figury świętych, fundowana na przełomie XIX/XX w. w sąsiedztwie dawnego folwarku.  5. Kaplica tzw. domkowa, ufundowana w 1904 r. przez Stanisława Witka, przysiółek Dział.   6. Kapliczka obok kościoła parafialnego, przy zakręcie drogi, przebudowana  w latach 90 XX w. 7. Krzyż żeliwny przy drodze do Wadowic. Kolejny na tym samym miejscu, pierwszy drewniany był z pocz. XX w. Wyźrał 1. Kapliczka słupkowa Matki Bożej, fundowana w 1957 r. z inicjatywy Koła Gospodyń Wiejskich. 2. Kapliczka na granicy Wyźrału i Witanowic, powstała w latach 30 XX w. 3. Krzyż drewniany, kolejny na tym samym miejscu na prywatnej posesji.

Opracowanie: Wiesława Jarguz – Gminna Biblioteka Publiczna w Brzeźnicy, 2010-2020 r.

Gmina Brzeźnica stanowi obszar około 66 km2 obejmujący trzynaście wsi. Administracyjnie należy do województwa małopolskiego i stanowi część powiatu wadowickiego. Razem z sześcioma innymi gminami tworzy obszar Doliny Karpia.

Najstarsze zapisy dotyczące poszczególnych miejscowości pochodzą z pocz. XIII w. i tak kolejno z: 1229 r. Łączany – wymienione jako własność klasztoru w Tyńcu; 1274 r. Brzeźnica; 1282 r. Chrząstowice; 1325 r. Pobiedr (wymieniony kościół; dzisiejsza nazwa parafii to Paszkówka); 1335 r. Marcyporęba (wymieniony kościół); 1353 r. Tłuczań (powołanie parafii), Kossowa; 1381 r. Brzezinka, Paszkówka, Chrząstowice; 1356 r. Bęczyn; 1389 r. Kopytówka; 1398 r. Sosnowice; Nowe Dwory XVII w.; 1946 r. Wyźrał.

HERB GMINY BRZEŹNICA to symbol wspólnoty lokalnej zakorzeniony w średniowiecznej historii tego obszaru. Ogółem na ziemi brzeźnickiej od końca XIII do końca XIX wieku odnotowano obecność około 50 przedstawicieli rodów szlacheckich. Zatwierdzony w 2008 r. herb gminy nawiązuje do dawnych dziejów. Chorągiew z krzyżem kawalerskim zaczerpnięto z herbu Radwan. Głową lwa przejęto z herbu Zadora (Płomieńczyk), którym posługiwali się m.in. Paszkowscy.
Opis herbu: w polu czerwonym brzoza o pniu srebrnym i listowi złotym, między godłem z herbu Radwan i godłem z herbu Zadora (Płomieńczyk.
Barwy mają dodatkowo znaczenie symboliczne. Złoto (żółcień) symbolizuje Boski majestat, objawienie Ducha Świętego, glorię zmartwychwstania, szlachetność, wspaniałomyślność, życzliwość, Słońce, topaz, złoto i światło. Srebro (biel) to symbol czystości, uczciwości i lojalności oraz pokory, a także Księżyca, perły, srebra, wody i pokoju. Czerwień to barwa krwi Odkupiciela, symbol Syna Bożego oraz Boskiego pomazańca (króla). Oznacza też miłość, dzielność, poświęcenie i żarliwość. Jest barwą Marsa, rubinu, ognia i wojny.

Literatura: Chorązki W., Heraldyka gminy Brzeźnica: opracowanie historyczno-heraldyczne, Kraków 2007 

___________________________________________________________________________________________

Brzeźnica na szlaku kupieckim Małopolski XIV i XV w. Mapa znajduje się na wystawie  w podziemiach krakowskiego Rynku, fot. z 2012 r.

 ___________________________________________________________________________________________

Okres renesansu i baroku zapisał się w dziejach gminy w szczególne wydarzenia związane z kultem religijnym. W XVI w. Strzałowie herbu Kotwicz ufundowali kościółek w Sosnowicach. Warto wspomnieć, że przedstawiciel tego rodu Hieronim Strzała z Sosnowic był wysłannikiem Mikołaja Zebrzydowskiego do Ziemi Świętej, skąd przywiózł plany dróżek kalwaryjskich.

W dniu 3 maja 1641 r. miało miejsce cudowne objawienie krwawych łez na obrazie Matki Bożej w drewnianym dworze w Kopytówce. Po tym wydarzeniu właściciel Stanisław Paszkowski podarował obraz 5 maja 1641 r. do klasztoru Bernardynów w Kalwarii Zebrzydowskiej, gdzie od wieków darzony jest czcią przez wiernych.

 

 ___________________________________________________________________________________________ 

W  II poł. XVII w. ufundowany został  kościół na Nowsiu w Tłuczani przez ks. dr. Grzegorza Jana Zdziewojskiego.  Na przełomie  XVII i XVIII w. odbywały się tam trwające kilka dni odpusty związane z kultem cudownego obrazu Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny. 

  ________________________________________________________________________________________ 

W II poł. XVIII w. – łowczy koronny Stanisław książę Czartoryski zbudował dwór w Brzeźnicy, była to okazała budowla w stylu klasycystycznym z piętrowym ryzalitem; w 1830 r. dwór przeszedł na własność Katarzyny Gorczyńskiej. W dworze w Brzeźnicy żył i tworzył Adam Gorczyński (1805-1876) - galicyjski romantyk, poeta, malarz, tłumacz literatury, społecznik.

Adam Gorczyński (1805-1876)

  ________________________________________________________________________________________

 Pod koniec XVIII w. - utworzono w Brzeźnicy stację pocztową i zlikwidowano komorę celną.

 ________________________________________________________________________________________

 W XIX w. wieś Łączany zyskała zaszczytne miano stolicy wiślanego galarnictwa. Tradycje flisackie sięgają tam czasów średniowiecza. Główne zajęcia ludzi związane były z flisem: rejsy oraz budowa galarów, promów i innych jednostek pływających.

 

  ________________________________________________________________________________________

 W 1811 r. Pobiedr otrzymał przywilej od cesarza Austrii Franciszka I na organizowanie Jarmarków. Przypomina o tym kolumna stojąca na rynku w Pobiedrze - dzisiaj wieś Paszkówka.

 

 ________________________________________________________________________________________

Przełomowym wydarzeniem w dziejach był 1884 r., kiedy to oddano do użytku kolej Oświęcim – Kraków przez Brzeźnicę.

  ________________________________________________________________________________________

 W XIX w. - Ludwika i Leonard Wężykowie ufundowali pałac w Paszkówce.

	Ludwika Wężykowa
Dwór w Kopytówce z II połowy XIX w.	Józef Baum, zdjęcie ze zbiorów biblioteki cyfrowej: www.polona.pl

Józef baron Baum mieszkał w dworze w Kopytówce – gmina Brzeźnica, który wybudował około 1870 r. wraz z żoną Walerią z Duninów herbu Łabędź. Józef baron Baum (1821-1883) był spolonizowanym austriackim baronem, polskim patriotą, posłem na sejm krajowy. Pracował dla rozwoju ziemi wadowickiej. Inauguracja w Wadowicach w XIX w. gimnazjum i otwarcie sądu to wymierne zasługi barona Bauma, z których korzystamy do dziś. Do czasów II wojny światowej w Wadowicach na skwerze pomiędzy sądem a gimnazjum stał pomnik, gdzie na kolumnie było popiersie Józefa barona Bauma. W Marcyporębie za kościołem zachował się okazały grobowiec, gdzie pochowano barona Bauma i jego rodzinę.

 ________________________________________________________________________________________

 II poł. XIX w. - powstały szkoły powszechne w poszczególnych miejscowościach: w 1864 r. w Pobiedrze, w 1865 r. w Marcyporębie, w 1873 r. w Brzeźnicy, w 1895 w Łączanach, w 1906 w Tłuczni, 1906 r. w Sosnowicach.
Współcześnie funkcjonuje na terenie gminy Brzeźnica sześć szkół podstawowych, siedem oddziałów przedszkolnych w tym sześć samorządowych i jedno niepubliczne. W latach 1999 - 2019 działały dwa gimnazja w: Brzeźnicy, Łączanach. 

________________________________________________________________________________________

 Pod koniec XIX w. zakładano jednostki Ochotniczych Straży Pożarnych i tak kolejno powstały: 1888 OSP Brzezinka, 1897 r. OSP Pobiedr (Paszkówka), 1913 r. OSP Marcyporęba, 1926 r. OSP Brzeźnica, 1926 r. OSP Tłuczań, 1943 r. OSP Sosnowice, 1945 r. OSP Bęczyn, 1946 r. Kopytówka, 1947 r. OSP Łączany, 1958 r. OSP Chrząstowice.

 OSP Marcyporęba, 1913 r. 

 ________________________________________________________________________________________

 XIX/XX – rozwój ruchu ludowego w gminie, powstały Kółka Rolnicze, Kasy Stefczyka, Czytelnie ludowe.

1901 r. władze austriackie uroczyście zainaugurowały w Brzeźnicy budowę kanału nazwanego Kanałem Galicyjskim. 

1912 r. w Brzeźnicy założono Towarzystwo Związku Strzeleckiego ; „Strzelec” obok zawodów strzeleckich inicjował rozwój życia kulturalnego i społecznego w gminie.

1913 r. Zygmunt Gorczyński zjednoczył Brzeźnicę Radwańska i Murowaną.

W okresie międzywojennym utworzono kilka gmin zbiorczych. (W czasach Polski Ludowej funkcjonowały gromady, a po ich likwidacji w 1973 r.  powstała gmina Brzeźnica jako jednostka administracyjna).  

 ________________________________________________________________________________________

 Do czasów II Rzeczypospolitej sięga geneza Kół Gospodyń Wiejskich, które zakładano w poszczególnych wsiach. Istniejące dzisiaj 12 KGW jest zrzeszone w Stowarzyszeniu ,,Nowoczesna Gospodyni" i czerpie ze skarbca tradycji.

 

  ________________________________________________________________________________________

1928 r. - powstało Towarzystwo Domu Ludowego im. Marszałka Piłsudskiego w Brzeźnicy, którego prezesem był Wincenty Hyla.

26 lipca 1929 r. – w Brzeźnicy gościł prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Ignacy Mościcki.

1 września 1939 r. - niemiecki samolot zrzucił  bomby na stację PKP w Brzeźnicy, śmierć poniosło dwóch polskich żołnierzy i jeden cywil.

Czasy II wojny światowej  – major Władysław Wiśniowski prowadził w Tłuczani tajne nauczanie na poziomie szkoły średniej

  ________________________________________________________________________________________

 W latach 1942-1944 - istniał w Brzeźnicy niemiecki obóz pracy przymusowej – Służby Budowlanej Baudienst. Zlokalizowany był w miejscu, gdzie dzisiaj jest poczta.

 

 ________________________________________________________________________________________

 Czasy II wojny światowej – na terenie gminy działały oddziały partyzanckie „Batalionów Chłopskich”.

 ________________________________________________________________________________________

 Czasy II wojny światowej - Mieszkańcy oddawali życie w imię wolności Ojczyzny. Jednym z nich był Kazimierz Meres (1894-1943) – od lat 30. XX w. do 1942 r. wójt gminy Brzeźnica. Społecznik i żołnierz. Za działalność konspiracyjną został aresztowany przez Niemców i zamordowany 25 lutego 1943 r. w KL Auschwitz – numer obozowy 172370. 

  ____________________________________________________________________________________

 Czasy II wojny światowej – Armia Krajowa „Śląsk Cieszyński” miała w Nowych Dworach w domu Franciszka i Katarzyny Kwiatków tajny sztab dowodzony przez ppłk. Franciszka Faixa - pseudonim „Turnia", „Bystrzański”. Żołnierzem niezłomnym był Kazimierz Kwiatek (1912-1974), który działał w strukturach wywiadowczych. Ścigany przez Służbę Bezpieczeństwa spędził życie na emigracji - przystań życiową znalazł w Stanach Zjednoczonych. 

 

   ____________________________________________________________________________________

1944 r. na granicy Wyźrału i Zygodowic zestrzelono samolot USA.
1946 r. – Wyźrał odłączono od Lgoty i utworzono samodzielną wieś; założono Gminną Bibliotekę Publiczną w Brzeźnicy.
1950 r. – z połączenia wiejskich Kas Stefczyka narodziła się Kasa Spółdzielcza w Brzeźnicy.
1955-58 zbudowano Kanał Łączany – Skawina na bazie Kanału Galicyjskiego zapoczątkowanego w 1901 r..
Lata 50/60 XX w. – w Brzeźnicy działał amatorski zespół teatralny.
Lata 50/60 XX w. przeprowadzono elektryfikację wsi.
1960 r. – założono Spółdzielnię Usługowo-Wytwórczą Kółek Rolniczych w Brzeźnicy.

____________________________________________________________________________________

Lata 60/70 XX w. – ks. biskup-kardynał Karol Wojtyła odwiedzał w ramach wizyt duszpasterskich parafie na terenie gminy Brzeźnica.

 

 ____________________________________________________________________________________

1973 r. – powstała gmina Brzeźnica, jako jednostka administracyjna po likwidacji gromad.
Lata 70/80 XX w. – kabaret „Osesek” z Brzeźnicy prowadził aktywną działalność.
1980 r. - erygowano parafię w Łączanach, a w 1985 r. – Brzeźnicy.
1999 r. – gmina Brzeźnica została administracyjnie włączona do województwa małopolskiego, poprzednio należała do woj. bielskiego, a jeszcze wcześniej krakowskiego.
Lata 90. XX w. zbudowano większość sieci infrastruktury: wodociągowej, gazowej, telefonicznej.
1 września 2001 r. - otwarcie nowego budynku zbiorczego gimnazjum w Brzeźnicy.

____________________________________________________________________________________

16 maja 2010 r. - ojciec Damian Muskus kustosz kalwaryjskiego sanktuarium otworzył i poświęcił Szlak Papieski „Nie lękajcie się!”. Trasa prowadzi starym szlakiem pielgrzymkowym z Krakowa przez Pasmo Draboża do Matki Bożej Kalwaryjskiej.

  ____________________________________________________________________________________

Jesień 2010 r. - oddano do użytku nowoczesne obiekty sportowe: pełnowymiarowa sala w Paszkówce, kompleks boisk typu „Orlik 2012” w Brzeźnicy.

____________________________________________________________________________________

W lipcu 2011 r. dokonano niebywałego w skali kraju odkrycia archeologicznego zabytkowego galara w korycie Wisły w Brzeźnicy - przysiółek Dębina.

 

 ____________________________________________________________________________________

2012 r. zbudowano i otwarto Rynek w Brzeźnicy, a w 2013 r. Rynek w Pobiedrze (wieś Paszkówka).

____________________________________________________________________________________

28 lutego 2014 r. –otwarto Spichlerz Książki w Brzeźnicy. Powstał w odrestaurowanym dworskim spichlerzu z XIX w. dzięki środkom finansowym z Programu Operacyjnego Ryby na lata 2007-2013. Projekt zrealizował Wójt Gminy Brzeźnica Bogusław Antos wraz z Radą Gminy Brzeźnica.